Yüzyıllardan beridir var olan bir gelenekten bahsedeceğiz bu yazımızda. Manisa’nın her derde deva, meşhur Mesir Macunu… 41 çeşit baharattan üretildiği bilinen bu mucize macun, Osmanlı döneminden günümüze kadar uzanan en önemli miraslarımızdandır. Peki mesir macununu bu kadar kıymetli ve şöhretli hale getiren şey nedir? Daha doğrusu mesir macunu nedir? Mesir macununun faydaları nelerdir? Hangi baharatlardan üretilmektedir? Bu mucize şifa deposunun tarihinden günümüze kadar uzanan uzun yolculuğuna birlikte çıkmaya hazır mısınız?
Mesir Macununun Tarihçesi
Mesir macunu denilince, akıllara tarihten iki önemli isim gelmektedir: İlki Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi ve Yavuz Sultan Selim’in eşi Hafza Sultan, bir diğeri ise asıl adı Muslihiddin Efendi olan Mutasavvıf Hekim Merkez Efendi’dir. Yavuz Sultan Selim vefat etmeden kısa bir süre önce, eşi Hafza Sultan ve şehzadesi Kanuni Sultan Süleyman Manisa’da yaşıyorlardı. Kanuni Sultan Süleyman, Manisa Şehzadeler Mektebi’ndeki eğitimini tamamladıktan sonra, padişahlık öncesi en ciddi deneyimlerden birisi olan Manisa Valiliği görevini sürdürüyordu. Annesi Hafza Sultan ise kendi adına inşa ettirilen cami ve külliye inşaatı ile yakından ilgileniyordu.
Yavuz Sultan Selim, 1520 yılında Çorlu’da vefat edince, eşi Hafza Sultan oğlu Kanuni Sultan Süleyman’ı imparatorluğun başına getirir. Kendisi bir süre daha Manisa’da kalıp, inşaatın bir an önce tamamlanması için yoğun çaba gösterir. İnşaatın tamamlanmasının ardından, hem ilim anlamında hem de kültürel ve sosyal açıdan çok değerli olan bu yapının yönetimine, çok deneyimli ve alim bir kişinin getirilmesi istenir. Bunun üzerine söz konusu yönetime Merkez Efendi atanır ve Hafza Sultan İstanbul’a, Topkapı Sarayı’na döner.
Sonrasında Kanuni Sultan Süleyman, Manisa Valiliği görevini yürüten Şehzade Mustafa’ya bir mektup yazar ve annesi Hafza Sultan’ın çok hasta olduğunu söyler. Henüz kullandığı ilaçların çare olmadığını, derhal yeni bir ilaç hazırlatılması gerektiğini bildirir. Bunun üzerine Merkez Efendi mesir macunu hazırlar ve Hafza Sultan’a gönderir. Hafza Sultan, hazırlanan bu macun ile şifa bulur, sağlığına kavuşur ve diğer hastaların da şifa bulması için bu macunun halka dağıtılmasını emreder.
Mesir Macunu Festivali
Hafza Sultan’ın bu emri ve halkın da yoğun talepleri üzerine, Nevruz Bayramı olan 21 Mart günü, dualarla hazırlanan mesir macunu halka dağıtılır. Sultan Camii kubbelerinden ve minarelerinden saçılan macunlar, tüm halk tarafından kapışılır ve böylelikle her yıl aynı tarihlerde düzenlenerek bir festival haline gelir.
2021 yılı itibariyle 481. kez düzenlenecek olan bu şenlikler, günümüzde en çok katılım gösterilen şenliklerden birisi olarak varlığını sürdürmeye devam etmektedir. UNESCO tarafından “Somut Olmayan Dünya Kültürel Miras” listesine de giren bu şenlikler, adını uluslararası boyutlara kadar taşımayı başardı. Uluslararası Manisa Mesir Macunu Şenlikleri adıyla her yıl düzenlenen bu şenliklere, Türkiye’nin her yerinden ve yurt dışından milyonlarca insan katılım göstermektedir.
Mesir Macununun Faydaları Nelerdir?
- Mikrop kırıcı özelliği sebebiyle, vücuttaki iltihap ve enfeksiyonlar üzerinde oldukça etkilidir.
- Mide yatıştırıcı özelliği vardır.
- Romatizma ve eklem ağrılarına iyi gelmektedir.
- İştah açıcı özelliği olduğu bilinmektedir.
- Emziren anneler için, süt yapıcı etkisi bulunmaktadır.
- İdrar yolları ve bağırsak sisteminde düzenleyici ve iyileştirici etkileri bulunmaktadır.
- Kış aylarında nezle, grip, soğuk algınlığı gibi hastalıkların tedavisinden oldukça etkilidir.
Mesir macunu hakkında bahsedilen bu faydalar, Manisa Celal Bayar Üniversitesi bünyesinde yapılan araştırmalar neticesinde, bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bununla birlikte halk arasında, ilahi inanış olarak adlandırabileceğimiz bazı faydalarından da söz edilmektedir. Bu faydalar ise;
- Mesir macunu yiyen bir kişiyi, yılan gibi zehirli hayvanların o yıl boyunca sokmayacağı söylenir.
- Mesir macunu yiyen gelinlik çağındaki kızların, o yıl içerisinde evleneceği söylenir.
- Mesir macunu yiyen bir kişinin, o yıl içerisinde tüm hastalıklardan korunacağı söylenir.
- Mesir macununun cinsel anlamda kuvvet verdiğine inanılır. Evli çiftlerin bu macunu tüketmeleri halinde, o yıl içerisinde çocuk sahibi olacakları söylenir.
Mesir Macunu Hangi Baharatlardan Yapılır?
Mesir macunu bilindiği üzere 41 çeşit bitki ve baharattan elde edilmektedir. Bu bitki ve baharatlar şunlardır: “Tarçın, Karabiber, Yeni Bahar, Karanfil, Çörek Otu, Hardal Tohumu, Anason, Kişniş, Zencefil, Zerdeçal, Hindistan Cevizi, Rezene, Kebabiye, Sinameki, Sarı Halile, Vanilya, Darı Fülfül, Kakule, Havlıcan, Hıyarşembe, Safran, Kimyon, Çam Sakızı, Mürsafi, Meyan Balı, Zulumba, Limon Kabuğu, Portakal Kabuğu, Deve Dikeni Tohumu, Keten Tohumu, Keçiboynuzu, Udi Hindi, Isırgan Otu, Akbiber, Üzüm Çekirdeği, Hayıt Tohumu, Kurutulmuş Biberiye, Funda Yaprağı, Melisa Otu, Kara Halile, Hibiskus.“
Konuyla ilgili her türlü soru, görüş ve önerilerinizi aşağıdaki yorum bölümünden bizlerle paylaşabilirsiniz. Bununla birlikte iletişim sayfamızdaki formu doldurarak ya da admin@sporoptik.com e-posta adresinden mail göndererek bizlere ulaşabilirsiniz.
