Bu güreş dalı geleneksel bir Türk sporudur. Güreşçilerin vücutlarına sürdükleri zeytinyağı nedeniyle “yağlı güreş” olarak isimlendirilir. Türklerin Anadolu’dan Rumeli’ye geçtiklerinden beridir yapılan bu tarihi güreş nedir? Kuralları ve kıspet denilen özel giysinin özellikleri nelerdir? Bu yazımızda bu tarihi sporumuzu yakından inceliyoruz.
Yağlı Güreş Meydanı Ve Kıspet
Yağlı güreş karşılaşmaları “er meydanı” adı verilen çayırlık alanlarda yapılır. Güreşçilerin en temel malzemesi, deriden yapılan kıspettir. Kıspetin bel kısmı kalın olur ve yaklaşık olarak 4 parmak genişliğe sahiptir. Bu bölüme “kasnak” denir. Kıspetin diz kapağının altına gelen bölümüne “şiraze” denir. Bunun da üzeri bir sicimle bağlanır.
Güreşler Nasıl Yapılır?
Yağlı güreşin olmazsa olmazlarından birisi kapışmaların dua ile davul-zurna eşliğinde yapılmasıdır. “Cazgır” olarak adlandırılan sunucu, pehlivanları er meydanına davet edip seyircilere takdim ettikten sonra, “iki yiğit çıkmış meydâne, ikisi de birbirinden merdâne” şeklinde, hemen hemen herkesin bildiği duaya başlar.
Cazgır duasını bitirdiği andan itibaren, pehlivanlar ahenkli bir biçimde ellerini ve kollarını sallayarak peşrev denen hareketi yapmaya başlarlar. Ardından sol diz üzerine çökülerek, sağ el sırasıyla yere, dize, dudağa ve alına 3 defa değdirilir. Bu pehlivanların seyircileri selamlama şeklidir.
Yağlı Güreş Kuralları Nelerdir?
Sırtüstü getirmek, geleneksel yağlı güreşlerinin en çok bilinen ve en temel kuralıdır. Rakip ayaktayken sırtüstü düşürülerek veya yerdeyken sırtüstü çevirerek tuş yapılmasına denilir. Rakibini yere oturtmaya “açık düşürmek” adı verilir. Rakibin sırtı yere gelmemiş olsa dahi, yan pozisyonda ya da arkaya doğru düşerse güreşi kaybetmiş sayılır.
Bir diğer önemli hareket de “çivi yukarı”dır. Rakip ayaklarından yakalanarak kaldırılır, baş aşağı pozisyona getirilir ve sırtı yere gelecek şekilde düşürülürse yağlı güreş kazanılmış olur. Güreşçilerden biri rakibini kucaklar, ayaklarını yerden keser ve bu şekilde en az 3 adım yürümeyi başarırsa güreşi kazanmış olur. Buna yağlı güreşte “tartarak yenmek” adı verilmektedir. Eğer güreşçilerden biri “pes ediyorum!” derse, güreşi kaybeder.
Müsabaka Süresi Ve Kazanma Şartları
Yağlı güreşte müsabaka süresi genelde 30 dakikadır. Bu sürede galip gelen belli olmadığı takdirde 10 dakikalık bir uzatma süresi verilir. Uzatma süresinde de eşitlik bozulmazsa, süresiz olarak uzatmaya gidilir. İlk puanı alan güreşçi galip gelmiş olur.
Ülkemizde Kumluca (Antalya), Kırkpınar (Edirne), Kurtdereli (Balıkesir) ve Elmalı (Antalya) bölgelerinde her yıl yağlı güreş turnuvaları düzenlenmektedir. Türkiye Güreş Federasyonu bünyesinde faaliyetlerini sürdüren yağlı güreşi kısaca ele aldık. Konuyla ilgili her türlü soru, görüş ve önerilerinizi aşağıdaki yorum bölümünden bizlerle paylaşabilirsiniz. Bununla birlikte iletişim sayfamızdaki formu doldurarak ya da admin@sporoptik.com e-posta adresinden mail göndererek bizlere ulaşabilirsiniz.
